Σύμφωνα με τον ορισμό που διατυπώθηκε στο καταστατικό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (1946) η υγεία είναι «η κατάσταση της πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι μόνο η απουσία ασθένειας ή αναπηρίας».
Η Εβίτα Ασημάκη είναι ψυχολόγος & ειδική παιδαγωγός του κέντρου λογοθεραπείας – εργοθεραπείας “Ανάπτυξη Λόγου και Μάθησης” στις Αχαρνές και θα μας βοηθάει με τα άρθρα της, στην προσπάθεια διαχείρισης των καθημερινών ψυχοσυναισθηματικών δυσκολιών μας.
ΣΤΡΕΣ : ΕΝΑΣ ΠΡΑΚΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ
Πολύ συχνά οι άνθρωποι εκφράζουν δυσφορία για τον τρόπο ζωής τους, παραπονούμενοι ότι οι ρυθμοί της καθημερινότητάς τους είναι έντονοι και γεμάτοι στρες. Ποιος δεν έχει νιώσει κάποια στιγμή στη ζωή του να τον καταβάλλει το άγχος; Άλλωστε, δεν του έχει αποδοθεί τυχαία ο τίτλος του σύγχρονου «επιδημικού φαινομένου» καθώς φαίνεται πως το 50% των προβλημάτων των σύγχρονων ανθρώπων σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με το στρες.
Η λέξη στρες προέρχεται από τη λατινική λέξη stringere, που σημαίνει σφίγγω. Στρες, λοιπόν, σημαίνει σφίξιμο, ένταση. Τα συμπτώματα –σωματικά και ψυχικά- , τα οποία βιώνει ο άνθρωπος την δεδομένη στιγμή, αν και διαφέρουν σε ένταση, είναι κοινά ,είτε ο στρεσογόνος παράγοντας αφορά σε κάτι φαινομενικά ασήμαντο, όπως π.χ. , η αργοπορία σε μία συνάντηση λόγω κίνησης στους δρόμους, είτε αφορά σε κάτι ρεαλιστικά πιο σοβαρό, όπως π.χ. η αντιμετώπιση ενός οικονομικού προβλήματος. Τροποποίηση του αναπνευστικού ρυθμού, εφίδρωση, αλλαγή της καρδιακής συχνότητας, ξηρότητα της στοματικής κοιλότητας, αίσθημα αδυναμίας και ψυχική δυσφορία είναι μερικά από αυτά.
Ωστόσο, ενδιαφέρον προκαλεί ότι το στρες θεωρείται ωφέλιμο σε «μεσαίες δόσεις», δηλαδή όταν η έντασή του δεν ξεπερνά τα προσωπικά όρια ανοχής του καθενός. Μια «μέτρια δόση» στρες δεν παράγει συνήθως δυσάρεστες συνέπειες, αλλά αποτελεί κινητήριο δύναμη για την εκπλήρωση υποχρεώσεων και την ολοκλήρωση δραστηριοτήτων. Μάλιστα, σε σχετικές μελέτες έχει βρεθεί ότι, μέχρι ενός ορίου, όσο αυξάνονται τα επίπεδα του στρες τόσο αυξάνεται και η αποδοτικότητα. Γι’ αυτό και πολλοί άνθρωποι δηλώνουν ότι «χωρίς στρες δεν αποδίδουν».
Η διεργασία του στρες είναι σημαντική για την επιβίωσή μας γιατί μας προετοιμάζει να τα βγάλουμε πέρα με τις αρνητικές ή ανεπιθύμητες και δυσάρεστες καταστάσεις. Όταν όμως δεν μπορεί να ελεγχθεί, τότε μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε και συμπεριφερόμαστε, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει ακόμα και σωματικές και ψυχικές δυσλειτουργίες. Οι ειδικοί εξηγούν ότι η παρατεταμένη κατάσταση στρες στον οργανισμό (το χρόνιο στρες) είναι επιβαρυντική για την υγεία, ακόμη και αν βραχυπρόθεσμα σας βοηθά να πετυχαίνετε τους στόχους σας.
Υπάρχει λοιπόν τρόπος να αντιμετωπίσει κανείς αποτελεσματικά το στρες που βιώνει στην καθημερινότητά του;
Η απάντηση είναι πως υπάρχει. Η εφαρμογή των παρακάτω πρακτικών τρόπων διαχείρισης θα σας βοηθήσει έτσι ώστε να απαλλαγείτε από τις αρνητικές επιπτώσεις του καθημερινού στρες μετατρέποντάς το σε σύμμαχό σας!
Μάθετε να ξέρετε τι να περιμένετε . Μπορούμε να χειριζόμαστε καλύτερα το άγχος όταν ξέρουμε τι να περιμένουμε. Μπορούμε τότε να αναπτύξουμε και τις κατάλληλες στρατηγικές αντιμετώπισης. Όταν έχεις γνώση για το τι περιμένεις, είσαι λιγότερο ευάλωτος στο άγχος από κάποιον που βρίσκεται σε άγνοια.
Κάνετε κάθε μέρα κάτι που σας ευχαριστεί. Το στρες γίνεται πιο ανεκτό όταν κάνουμε κάθε μέρα κάτι που μας αρέσει. Είναι σημαντικό να βρίσκουμε έστω και 15 λεπτά καθημερινά για να τα αφιερώνουμε στον εαυτό μας.
Ξεκουράστε το μυαλό σας. Ηρεμώντας το μυαλό σας μπαίνετε σε μια χαλαρωτική κατάσταση. Το συμπαθητικό νευρικό σύστημα ηρεμεί. Τα «συστήματα συναγερμού» του σώματος μας κλείνουν προσωρινά. Αυτή η τεχνική χαλάρωσης επίσης βοηθά να εκκρίνεται περισσότερο η ορμόνη μελατονίνη, η οποία είναι χαλαρωτική και μας βοηθά να κοιμηθούμε.
Κρατήστε το στρες σε ανεκτά και φυσιολογικά επίπεδα. Μην παίρνετε περισσότερα ρίσκα και ευθύνες από αυτά που μπορείτε να πάρετε. Μην χτυπιέστε με το αδύνατο. Βάλτε μικρούς ρεαλιστικούς στόχους που μπορείτε να κατακτήσετε εύκολα και χωρίς άγχος και θα σας γεμίσουν χαρά. Οι μεγάλοι και μακρινοί στόχοι πρέπει να χωρίζονται σε επί μέρους μικρότερα βήματα, ώστε να χαίρεστε διαρκώς του καρπούς των προσπαθειών σας.
Ψυχική ευελιξία. Είναι σημαντικό να γνωρίζετε τί μπορεί να αλλάξει και τί όχι. Για το λόγο αυτό, θα ήταν φρόνιμο να στρέψετε την προσοχή σας στα πράγματα που μπορείτε να ελέγξετε και να αλλάξετε. Αφιερώστε χρόνο και σκέψη πριν ενεργήσετε. Χωρίς άγχος, αναλύστε λογικά και ψύχραιμα τις καθημερινές καταστάσεις. Δεν ωφελεί να αγχώνεστε για πράγματα που δεν πρόκειται να αλλάξουν.
Τεxνικές αναπνοής. Βαθιές και αργές εισπνοές. Αποφασίστε να αφιερώσετε στον εαυτό σας λίγα λεπτά κάθε μέρα για να υιοθετήσετε τη συνήθεια να παίρνετε βαθιές και αργές εισπνοές. Κρατήστε τον αέρα στα πνευμόνια σας λίγο παραπάνω, στη συνέχεια εκπνεύστε αργά από το στόμα. Σε κάθε εκπνοή, νιώστε ότι διώχνετε το άγχος.
Ιεράρχηση αναγκών. Αντιμετωπίστε τα προβλήματα με προτεραιότητα και στη σειρά τους. Μην προσπαθείτε να τα επιλύσετε όλα μαζί.
Γυμναστική και Άσκηση. Η γυμναστική, όχι μόνο βοηθά και ενδυναμώνει το σώμα αλλά καταπολεμά και το στρες. Η άσκηση ενδυναμώνει το καρδιοαγγειακό σύστημα, το οποίο επηρεάζεται άμεσα από το άγχος. Επίσης κατά την διάρκεια της άσκησης παράγονται κάποιες χημικές ουσίες, οι ενδορφίνες, οι οποίες αυξάνουν το αίσθημα της ευφορίας.
Εμπλουτίστε τη διατροφή σας με anti stress τροφές. Υπάρχουν διάφορα συστατικά των τροφών που προστατεύουν από το στρες, όπως: οι πρωτεΐνες, οι υδατάνθρακες, το ασβέστιο, το κάλιο, ο σίδηρος, ο ψευδάργυρος και ο χαλκός (προϊόντα ολικής άλεσης, μπανάνες, πορτοκάλια, μπρόκολο, κουνουπίδι, σπανάκι, ξηροί καρποί, μαύρο τσάι).
